PREZİDENT İLHAM ƏLİYEV – SİYASİ QƏTİYYƏTƏ ƏSASLANAN GÜCLÜ LİDERLİK VƏ İQTİSADİ MÜSTƏQİLLİK

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ölkəmizin inkişafında və suverenliyinin qorunmasında mühüm rol oynayan dövlət xadimidir. Onun rəhbərliyi dövründə ölkəmizdə siyasi, iqtisadi və sosial sahələrdə əhəmiyyətli uğurlar əldə edilmişdir. Xüsusilə 14 fevral 2024-cü il prezident seçkiləri Prezident İlham Əliyevin fəaliyyətinin önəmli mərhələsi kimi yadda qalmışdır. Bu seçkilərin əsas xüsusiyyəti ondan ibarət idi ki, müstəqillik dövründə ilk dəfə Azərbaycanın bütün ərazilərində səsvermə prosesi həyata keçirilmişdir. Prezident İlham Əliyev bu seçkilərdə Xankəndidə səs verməsini həm ölkənin bütövlüyünə, həm də erməni separatizminə qarşı rəmzi bir addım kimi qiymətləndirmişdir. Bu hadisə onun dövlətçilik prinsiplərinə və Azərbaycan xalqının maraqlarına verdiyi önəmi bir daha ortaya qoyur.

Cənab İlham Əliyev müstəqillik dövrünün ən nüfuzlu dövlət xadimlərindən biridir. 1961-ci il dekabrın 24-də Bakı şəhərində anadan olmuş, orta təhsilini 6 saylı məktəbdə almışdır. Daha sonra Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda təhsilini davam etdirərək 1985-ci ildə tarix elmləri namizədi dərəcəsini qazanmışdır. Peşəkar fəaliyyətinə həmin institutda müəllim kimi başlamış, 1991–1994-cü illərdə özəl sektorda çalışmış, 1994–2003-cü illərdə isə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətində vitse-prezident və birinci vitse-prezident vəzifələrində fəaliyyət göstərmişdir.

İlham Əliyev 1995 və 2000-ci illərdə Milli Məclisə seçilmiş, 1997-ci ildən Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin Prezidenti olmuş, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini və sədri kimi siyasi fəaliyyətini davam etdirmiş, 2003-cü ilin avqustunda Baş nazir təyin olunmuşdur. 2001–2003-cü illərdə Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Azərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri olmuş, 2003-cü ildə AŞPA sədr müavini və Büro üzvü seçilmişdir.

Prezident İlham Əliyev 2003-cü ildən etibarən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olmuş, 2008, 2013, 2018 və 2024-cü il seçkilərində xalqın əksəriyyət səsini qazanaraq qalib gəlmişdir. 2024-cü il fevralın 7-də keçirilmiş prezident seçkiləri ölkəmizin bütün ərazilərində keçirilmiş, o cümlədən Xankəndidə səsvermə həyata keçirilmişdir. Bu seçkilərdə seçici fəallığı 76,43% olmuş, İlham Əliyev seçicilərin 92,12%-nin dəstəyini qazanaraq yenidən Prezident seçilmişdir.

Onun seçki platformasında və fəaliyyətində əsas hədəflər və prioritetlər bunlardır: vətəndaş rifahının artırılması, qabaqcıl elm və texnologiyaya əsaslanan iqtisadi artım, işğaldan azad edilmiş ərazilərə Böyük Qayıdış, milli maraqlara söykənən müstəqil xarici siyasət, milli təhlükəsizlik və müasir ordu quruculuğu, innovativ təhsil və qabaqcıl səhiyyə, vətənpərvər gənclərin inkişafı və demokratik dəyərlərin təmin edilməsi.

Prezident İlham Əliyev həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə bir sıra orden və fəxri adlarla təltif edilmişdir. O cümlədən Rumıniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, Fransa, Polşa, Türkiyə, Qazaxıstan və digər ölkələrin yüksək mükafatları, həmçinin elmi və idman sahələrində fəxri doktorluq, professor və beynəlxalq mükafatlara layiq görülmüşdür.

Təhsil və peşəkar fəaliyyəti, beynəlxalq nüfuzu, dövlətçilik və liderlik bacarığı ilə İlham Əliyev Azərbaycan xalqının dəstəyi ilə müstəqil, güclü və dayanıqlı dövlət quruculuğunu davam etdirir. Onun fəaliyyəti milli maraqlar, təhlükəsizlik, iqtisadi və sosial inkişaf üzərində qurulmuşdur, bu da onu Qalib Xalqın Qalib Lideri kimi tanıdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev müasir dövrdə ölkəmizin siyasi, iqtisadi və sosial inkişafının formalaşmasında aparıcı rol oynayan dövlət xadimidir. Onun rəhbərliyi altında həyata keçirilən siyasətin mərkəzində hər zaman Azərbaycan vətəndaşı dayanır. Bu prinsip 31 dekabr 2015-ci il tarixində Prezident İlham Əliyev tərəfindən vurğulanmış və ölkədə effektiv dövlət idarəçiliyi və vətəndaş yönümlü siyasətin önəmini nümayiş etdirmişdir.

Cənab İlham Əliyev müasir dövlət idarəçiliyi və effektiv siyasi rəhbərlik nümunəsinin parlaq təcəssümüdür. 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilmiş prezident seçkilərində xalq, Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunun davam etdirilməsi və ölkədə sabitliyin qorunması üçün səsini İlham Əliyevə vermişdir. Ulu Öndər Heydər Əliyev öz müraciətində Prezident İlham Əliyevi “yüksək intellektli, praqmatik düşüncəli, müasir dünya siyasətini və iqtisadiyyatını yaxşı bilən, enerjili və təşəbbüskar şəxsiyyət” olaraq təqdim etmiş və xalqı onun ətrafında sıx birləşməyə çağırmışdır. Bu hadisələr Prezident İlham Əliyevin müasir siyasi lider obrazını formalaşdırmaqla yanaşı, ölkənin dayanıqlı inkişafına xidmət edən strateji qərarların qəbuluna yönəlmiş fəaliyyətini nümayiş etdirir.

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan sürətli və dayanıqlı inkişaf yoluna qədəm qoymuş, güclü iqtisadi potensial, müasir cəmiyyət quruculuğu, vətəndaşların rifahı, təhlükəsizlik və müasir ordu quruculuğu təmin edilmiş, ölkənin beynəlxalq nüfuzu əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlmişdir. Onun siyasəti rasional siyasi davranış modeli, analitik təhlil və milli məqsədlərə xidmət edən siyasi realizm üzərində qurulmuşdur. Prezident fəaliyyət və davranışı ilə siyasi mədəniyyət, milli mənəviyyata uyğun siyasi əxlaq və milli siyasi etik nümunəsi formalaşdırmışdır.

Gələcəyə hesablanmış dövlət siyasəti ilə İlham Əliyev işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Böyük Qayıdışın, irimiqyaslı bərpa və yenidənqurma işlərinin, müasir ordu quruculuğunun, qabaqcıl elm və texnologiyalara əsaslanan iqtisadiyyatın, dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsinin və şəffaflığın təmin olunmasının prioritetini qoymuşdur. Eyni zamanda, dövlət başçısı gənclərin vətənpərvər, savadlı kadr kimi yetişməsi, sosial təminatının artırılması və onların potensialının gerçəkləşdirilməsinə yönəlmiş siyasəti ilə gələcək nəsillərin inkişafına böyük töhfə vermişdir.

Prezident İlham Əliyev 2005-ci ildən Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri olaraq islahatçı kursunu davam etdirmiş, 2021-ci ildə partiyada köklü struktur və kadr islahatlarına başlamışdır. Onun “Biz birlikdə güclüyük!” şüarı xalqın birliyinin və həmrəyliyinin ifadəsi olmuş, həm daxili, həm də beynəlxalq çağırışlara qarşı dövlətin möhkəmliyini təmin etmişdir.

Azərbaycanın yeni siyasi konfiqurasiyası Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə formalaşmış, siyasi dialoq və əməkdaşlıq mühiti yaradılmışdır. 2020-ci ildən etibarən siyasi partiyaların fəaliyyəti daha geniş iştirak və şəffaflıqla təmin edilmiş, müxalifət partiyaları ilə dialoq inkişaf etdirilmiş, qanunvericilik və parlament sistemi təkmilləşdirilmişdir. Son illərdə keçirilmiş prezident və bələdiyyə seçkilərində siyasi partiyaların iştirakı və müşahidəçi fəaliyyətinin səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artmış, demokratik ənənələrin formalaşması müşahidə olunmuşdur.

Prezident İlham Əliyev həmçinin humanizm dəyərlərinə sadiqliyi ilə seçilir. 2003–2025-ci illər ərzində 39 əfv sərəncamı imzalanmış, amnistiya aktları həyata keçirilmiş və 20 mindən çox şəxsin hüquqları bərpa olunmuşdur. Eyni zamanda, o, xalqın sevincli və tarixi günlərini paylaşaraq, şəhid ailələri və məcburi köçkünlərlə birgə müxtəlif sosial və infrastruktur obyektlərinin açılışlarında iştirak etmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ölkəmizin beynəlxalq mövqeyinin möhkəmlənməsində və uğurlu xarici siyasət strategiyasının formalaşdırılmasında aparıcı rol oynayır. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan xarici siyasəti milli maraqlar əsasında qurulmuş, bütün ölkələrlə işgüzar və bərabərhüquqlu münasibətlərin təmin olunmasına yönəlmişdir.

Prezident İlham Əliyev 1 fevral 2019-cu il tarixində çıxışında vurğulamışdır ki, Azərbaycanın xarici siyasəti daxili siyasətin məntiqi davamı olaraq həm milli maraqları qoruyur, həm də beynəlxalq riskləri minimuma endirir. Bu yanaşma ölkəmizin qonşu dövlətlərlə, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkələrlə və Avropa dövlətləri ilə səmərəli əməkdaşlığının əsasını təşkil edir. Prezident demişdir: “Bizim xarici siyasətimiz daxili siyasətimizin məntiqi davamıdır. Uğurlu xarici siyasət aparmaqla biz özümüzü mümkün olan xarici risklərdən qoruyuruq.”

İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən siyasət Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sistemində etibarlı və nüfuzlu strateji tərəfdaş kimi tanınmasına şərait yaratmışdır. Prezidentin təşəbbüsləri sayəsində Azərbaycan 2012-ci ildə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiş, 2019–2023-cü illərdə Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etmiş və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistanın işğalçı siyasəti tanınmışdır.

Dünyada sülh və konstruktiv əməkdaşlıq nümunəsi kimi tanınan Prezident İlham Əliyev BMT və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı arasında tərəfdaşlıq əlaqələrinin gücləndirilməsi, COVID-19 pandemiyası ilə mübarizəyə dair qlobal tədbirlər, həmçinin peyvəndlərin əlçatanlığının təmin olunması ilə bağlı önəmli təşəbbüslər həyata keçirmişdir.

Azərbaycan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının nüfuzlu üzvü kimi, beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi etmiş, İslam Həmrəyliyi Oyunlarını təşkil etmiş, Naxçıvan və Şuşanı İslam mədəniyyətinin paytaxtları elan etmiş və 2026-cı ildə təşkilata sədrlik edəcəkdir.

Ölkəmiz həmçinin NATO-nun “Sülh naminə tərəfdaşlıq” Proqramında etibarlı tərəfdaşdır, Silahlı Qüvvələrimiz NATO standartlarına uyğunlaşdırılır və beynəlxalq sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak edir. Azərbaycan-Türkiyə əlaqələri keyfiyyətcə yeni səviyyəyə yüksəldilmiş, ikitərəfli əməkdaşlıq strategiyası beynəlxalq platformalarda gücləndirilmişdir.

Türk Dövlətləri Təşkilatı ilə münasibətlərin möhkəmləndirilməsi Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetidir. Şuşada və Qəbələdə keçirilmiş Zirvə görüşləri və Qarabağ Bəyannaməsi əməkdaşlığın daha da dərinləşməsinə xidmət etmişdir.

Azərbaycanın qlobal məsuliyyət və liderlik nümunəsi COP29 iqlim sammitində özünü göstərmişdir. Azərbaycan COP29-a ev sahibliyi etmiş, Bakı Maliyyə Məqsədi ilə inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün hər il ən azı 300 milyard dollar maliyyə səfərbərliyinə rəhbərlik edəcəkdir.

Azərbaycan həmçinin İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına (D-8) üzv qəbul edilmiş və Təşkilatın Zirvə görüşlərinə ev sahibliyi etmişdir. İƏT çərçivəsində gənclər, qadınlar və biznes forumları təşkil olunmuş, regional əməkdaşlıq və iqtisadi inteqrasiya gücləndirilmişdir.

Prezident İlham Əliyevin xarici siyasətinin mühüm istiqaməti “Qərbi Azərbaycan” məsələsinin beynəlxalq müstəviyə çıxarılmasıdır. Bu təşəbbüs nəticəsində Qərbi Azərbaycan məsələsi BMT, ATƏT, Qoşulmama Hərəkatı, TürkPA və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı sənəd və qətnamələrinə daxil edilmiş, beynəlxalq səviyyədə tanınmışdır.

Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesi də Prezident İlham Əliyevin sülh gündəliyinin bariz nümunəsidir. 2025-ci il avqustun 7–8-də ABŞ-da keçirilmiş sammitdə iki ölkə arasında Birgə Bəyannamə imzalanmış, dövlətlərarası sülh və nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması ilə bağlı layihələr paraflanmışdır. Minsk Prosesi və əlaqəli strukturlarının bağlanması isə Azərbaycan tərəfinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ölkəmizin dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafının təmin edilməsində mühüm rol oynayan siyasi rəhbərdir. Onun rəhbərliyi altında həyata keçirilən islahatlar və düşünülmüş siyasət Azərbaycanın hərtərəfli inkişafına təkan vermiş, ölkəmizin gələcəyə nikbinliklə baxmasına imkan yaratmışdır. Prezident İlham Əliyev 5 fevral 2014-cü il tarixində qeyd etmişdir: “Azərbaycanda aparılan islahatlar, düşünülmüş siyasət ölkəmizin hərtərəfli inkişafına təkan verdi. Bunun əsas səbəbi iqtisadi müstəqillikdir, iqtisadi gücümüzdür və siyasi iradədir.”

Bu ifadələr ölkənin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının əsas prinsiplərini əks etdirir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan iqtisadiyyatın bütün sahələrində davamlı inkişafı təmin etmiş, əhalinin rifahını yüksəltmiş və ölkəni regionun lider iqtisadi mərkəzi kimi formalaşdırmışdır. Aparılmış genişmiqyaslı islahatlar və ardıcıl sosial-iqtisadi layihələr ölkənin makroiqtisadi sabitliyini, siyasi təhlükəsizliyini, beynəlxalq nüfuzunu gücləndirmiş, enerji, nəqliyyat, infrastruktur və kosmik sahələrdə strateji təşəbbüslərin reallaşdırılmasını təmin etmişdir.

Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişaf göstəriciləri beş əsas sahədə müşahidə olunur: qalib dövlət, beynəlxalq nüfuz, təhsilli cəmiyyət, böyük iqtisadi potensial və yüksələn rifah. Bu nailiyyətlər ölkənin sosial-iqtisadi simasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Tarixi ərazi bütövlüyünün bərpası iqtisadi perspektivlərin genişlənməsinə zəmin yaratmış, makroiqtisadi sabitlik və dayanıqlı iqtisadi artım təmin edilmişdir. İqtisadiyyat iki qlobal maliyyə böhranından uğurla çıxmış, qeyri-neft sektorunun payı artmış, özəl sektor və kiçik-orta biznesin rolu yüksəlmişdir. Ərzaq təhlükəsizliyi, maliyyə dayanıqlığı və inflyasiya səviyyəsi idarə edilmiş, sosial rifah yüksəlmişdir. Təhsil, səhiyyə, müasir texnologiyalar və ekoloji mühit sahələrində aparılan islahatlar isə ölkənin dayanıqlı inkişafını təmin etmişdir. COVID-19 pandemiyası ilə mübarizədə görülən çevik və effektiv tədbirlər əhalinin sağlamlığını qorumağa və sosial rifahı təmin etməyə xidmət etmişdir.

Postpandemiya və postkonflikt dövründə Azərbaycan dövləti 2022–2030-cu illər üçün sosial-iqtisadi inkişafın yeni mərhələsinə daxil olmuşdur. Bu strateji dövrdə əsas məqsəd iqtisadi artımın dayanıqlı mənbələrini genişləndirmək, innovasiya yönümlü iqtisadiyyatı gücləndirmək və yüksək rifah cəmiyyətini formalaşdırmaqdır. “Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər” çərçivəsində dayanıqlı artan rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyatın, inklüziv və sosial ədalətə əsaslanan cəmiyyətin, rəqabətli insan kapitalının və innovasiya mərkəzinin formalaşdırılması, işğaldan azad edilmiş ərazilərə qayıdışın təmin edilməsi və “yaşıl artım” siyasətinin reallaşdırılması nəzərdə tutulmuşdur.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə təsdiq edilmiş strateji sənədlər, o cümlədən 2022–2026-cı illər üçün Sosial-iqtisadi İnkişaf Strategiyası və 2026–2029-cu illər üçün Rəqəmsal İqtisadiyyat Strategiyası ölkənin rəqabətqabiliyyətli, innovativ və dayanıqlı iqtisadiyyat modelinin formalaşdırılmasına xidmət edir. Regionların inkişafına dair dövlət proqramları sayəsində 2004–2018-ci illərdə ümumi daxili məhsul 3,3 dəfə, qeyri-neft sektoru 2,8 dəfə artmış, 2 milyondan çox yeni iş yeri yaradılmışdır. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə yeni iqtisadi rayonlar təsis olunmuş və onların inkişafı üçün vahid proqramlar icra olunur.

Azərbaycanın enerji strategiyası neft gəlirlərinin səmərəli istifadəsi ilə iqtisadi şaxələnmə və ixrac potensialını təmin etmişdir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi ölkənin enerji təhlükəsizliyini gücləndirmiş və beynəlxalq nüfuzunu artırmışdır. TANAP və TAP layihələri Avropa bazarına qaz ixracını təmin edir. Eyni zamanda, ölkənin nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı – Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, Bakı Beynəlxalq Ticarət Limanı, Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri – Azərbaycanın regional və qlobal tranzit potensialını gücləndirmişdir.

Texnologiya sahəsində əldə edilmiş nailiyyətlər də diqqətçəkicidir. Azərbaycan 2013-cü ildə “Azerspace-1” peykini orbitə çıxararaq kosmik texnologiyalara sahib ölkələr sırasına daxil olmuş, daha sonra “Azersky” və “Azerspace-2” peykləri orbitə çıxarılaraq ölkənin elmi-tədqiqat potensialını və beynəlxalq nüfuzunu artırmışdır.

COVID-19 pandemiyası ilə mübarizədə Azərbaycan çevik və effektiv tədbirlər həyata keçirmiş, əhalinin sağlamlığını qorumaq və sosial rifahı təmin etmək məqsədilə 3 milyard ABŞ dolları həcmində sosial-iqtisadi dəstək paketi təqdim etmişdir. Vaksinasiya kampaniyası sürətlə aparılmış və ölkə bu sahədə dünya liderləri arasında yer almışdır.

Nəticə etibarilə, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasət Azərbaycanın dayanıqlı inkişafını təmin etmiş, ölkəni regional və qlobal iqtisadi mərkəzə çevirmiş, əhalinin rifahını yüksəltmiş, texnologiya, enerji, nəqliyyat və kosmik sahələrdə beynəlxalq nüfuzunu artırmışdır. “Azərbaycan 2030” strategiyası ölkənin uzunmüddətli inkişafını təmin edən, dayanıqlı rifah cəmiyyətinin formalaşmasına xidmət edən strateji bir yol xəritəsidir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkəmiz milli iradəyə, güclü dövlətçilik prinsipinə və qətiyyətli siyasi mövqeyə əsaslanan tarixi bir yol keçmişdir. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə vurğulamışdır ki, Azərbaycan xalqı heç vaxt işğalla barışmayacaq və öz torpaqlarının azad olunması uğrunda mübarizəni sona qədər davam etdirəcəkdir. 27 sentyabr 2021-ci il tarixində səsləndirilən fikirlər bu qətiyyətin və uzunmüddətli strateji hazırlığın məntiqi nəticəsini əks etdirir. Birinci Qarabağ müharibəsindəki məğlubiyyətlə barışmayan Azərbaycan dövləti iqtisadi gücünü artırmış, ordunu gücləndirmiş, beynəlxalq nüfuzunu yüksəltmiş və nəticə etibarilə öz tarixi missiyasını şərəflə yerinə yetirmişdir. Bu yanaşma Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən liderliyini və milli maraqlara söykənən siyasətini aydın şəkildə nümayiş etdirir.

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin müstəsna xidmətləri nəticəsində formalaşan Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2003-cü ildən etibarən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında müasir və güclü orduya çevrilmişdir. Maddi-texniki təchizatın yenilənməsi, hərbi infrastrukturun inkişafı, hərbi qulluqçuların sosial müdafiəsi və müdafiə sənayesinin inkişafı prioritet sahələr olmuşdur. Azərbaycanın hərbi sənaye kompleksi minlərlə hərbi təyinatlı məhsul, o cümlədən zirehli maşınlar, pilotsuz uçuş aparatları və atıcı silahlar istehsal edir.

2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan 44 günlük Vətən Müharibəsi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında düşmən üzərində qələbəsi ilə nəticələndi. Müharibə müddətində 300-dən çox şəhər və kənd işğaldan azad edildi, strateji yüksəkliklər ələ keçirildi, Şuşa şəhəri azad olundu və tarixi ərazi bütövlüyü bərpa edildi. Üçtərəfli bəyanata əsasən Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonları sülh yolu ilə ölkəyə qaytarıldı.

Müharibə dövründə Prezident İlham Əliyev 30-dan çox müsahibə verərək Azərbaycanın haqq işini beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırdı. Bu müsahibələr informasiya müharibəsində qələbənin təmin edilməsində həlledici rol oynadı.

Vətən Müharibəsində qələbə nəticəsində üçrəngli Azərbaycan bayrağı sərhədlərdə dalğalandırıldı, dövlət suverenliyi bərpa edildi və antiterror əməliyyatları ilə ərazilərdə təhlükəsizlik təmin olundu. Qələbənin əbədiləşdirilməsi məqsədilə “Zəfər” və “Qarabağ” ordenləri, 15 yeni medal təsis edildi və 160 minə yaxın iştirakçı təltif olundu.

Prezident İlham Əliyevin 2020-ci il sərəncamı ilə Zəfər Günü təsis edilib və hər il noyabrın 8-i təntənəli şəkildə qeyd olunur. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə isə şəhər günləri təsis edilərək tarixi qələbə xalqın gündəlik həyatında da əks etdirilmişdir.

Postmüharibə dövründə dövlət şəhid ailələri və müharibə iştirakçılarına genişmiqyaslı sosial dəstək göstərmişdir. 250 min şəxs 500 mindən çox xidmətlə təmin edilmiş, mənzillər, avtomobillər, sosial ödənişlər və reabilitasiya vasitələri təqdim olunmuşdur. “YAŞAT” Fondu vasitəsilə 19 minə yaxın şəxs dəstəklənmiş və 94 milyon manatdan çox vəsait xərclənmişdir.

Vətən Müharibəsinin qələbəsi şərəfinə keçirilən Zəfər paradları Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan arasında strateji əməkdaşlığın rəmzi olmuşdur. Bakıda Vətən Müharibəsi Memorial Kompleksi, Zəfər Parkı və Zəfər muzeyi yaradılmış, xalqın qəhrəmanlığı və tarixi zəfər əbədiləşdirilmişdir.

Azərbaycanın Vətən Müharibəsində qazandığı tarixi zəfər, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin qətiyyətli rəhbərliyi, Azərbaycan ordusunun gücü və xalqın birliyi nəticəsində reallaşmışdır. Bu qələbə yalnız hərbi və diplomatik uğur deyil, həm də milli birliyin, dövlət suverenliyinin və sosial rifahın təmin edilməsində misilsiz rol oynamışdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 8 noyabr 2025-ci il tarixində vurğulamışdır:

"Bu gün “Böyük Qayıdış” Proqramı icra edilir. Məktəblər, xəstəxanalar, sənaye müəssisələri, elektrik stansiyaları, su anbarları, evlər tikilir. Artıq 60 mindən çox insan azad edilmiş torpaqlarda yaşayır, çalışır və təhsil alır. Biz - bu torpaqların sahibləri Qarabağa, Şərqi Zəngəzura qayıtmışıq və bundan sonra bu torpaqlarda əbədi yaşayacağıq. Azərbaycan Bayrağı bu torpaqlarda əbədi dalğalanacaqdır."

Azərbaycanın müstəqil dövlət olaraq ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi, Silahlı Qüvvələrinin gücü və xalqın birliyi nəticəsində mümkün olmuşdur. 2020-ci ilin 27 sentyabrında başlayan 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində 300-dən çox şəhər və kənd işğaldan azad edilmiş, düşmən kapitulyasiya aktına imza atmışdır. Bu qələbə Azərbaycan xalqının tarixi nailiyyətidir.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə Vətən Müharibəsində qələbənin əbədiləşdirilməsi üçün “Zəfər” və “Qarabağ” ordenləri, 15 yeni medal təsis edilmiş, 2020-ci il dekabrın 10-da və 2025-ci il noyabrın 8-də Böyük Zəfər paradları keçirilmişdir. Eyni zamanda Zəfər Günü təsis edilmiş, işğaldan azad edilmiş şəhərlər üzrə xüsusi şəhər günləri müəyyən edilmişdir.

Böyük Qayıdış proqramı çərçivəsində Prezident İlham Əliyev 2022-ci il 16 noyabr tarixində “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”nı təsdiq etmişdir. Proqramın icrası işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarını əhatə edir. 2020-ci ildən 2026-cı ilədək bərpa işlərinə 25 milyard manatdan çox vəsait ayrılmış, infrastruktur, yaşayış məntəqələri, sosial obyektlər, nəqliyyat və enerji layihələri həyata keçirilmişdir. Prezident İlham Əliyev 2025-ci il 30 may tarixində II Dövlət Proqramının hazırlanmasını tapşırmışdır.

Beş il ərzində işğaldan azad edilmiş ərazilərdə 569 tədbirdə iştirak edilmiş, 177 layihənin təməli qoyulmuş, 167 obyekt açılmışdır. “İşğaldan azad edilmiş ərazilərin Ümumi Planı”, 8 şəhərin Baş planı, 3 şəhərin Müfəssəl planı təsdiqlənmiş, 15 yaşayış məntəqəsinin tikintisi tamamlanmışdır. Hazırda 27 yaşayış məntəqəsinin tikintisi, 25 məntəqənin bərpası, 21 məntəqənin təməli davam etdirilir. Minatəmizləmə nəticəsində 240 min hektardan çox ərazi təhlükəsizləşdirilmiş, avtomobil yolları, körpülər, tunellər, dəmir yolları, su və elektrik infrastruktur layihələri istifadəyə verilmişdir. Xankəndidə Qarabağ Universiteti fəaliyyətə başlamışdır.

İşğaldan azad edilmiş ərazilərin məskunlaşdırılması uğurla davam edir. 2025-ci il oktyabrın 31-nə qədər 5256 ailə, ümumilikdə 20 879 nəfər qayıtmışdır. Hazırda dövlət və özəl sektorda işləyən və təhsil alanlarla birlikdə 62 mindən çox insan azad edilmiş ərazilərdə yaşayır. Məşğulluğun təminatı çərçivəsində 6,3 min nəfər işlə təmin edilmiş, 513 şəxs üçün kiçik ailə biznesləri yaradılmış və 258 şəxs peşə kurslarına cəlb edilmişdir. Ağdam və Cəbrayıl rayonlarında “Araz Vadisi İqtisadi Zonası”nda 57 müəssisə fəaliyyət göstərir və 1057 yeni iş yeri açılmışdır.

Böyük Qayıdış proqramı Azərbaycan üçün yalnız bərpa prosesi deyil, həm də regionda sülh, təhlükəsizlik və davamlı inkişaf üçün strateji əhəmiyyət daşıyan bir layihədir. İşğaldan azad olunmuş ərazilərin reinteqrasiyası və regionun beynəlxalq nəqliyyat-logistika dəhlizlərinə qoşulması Azərbaycanın iqtisadi inkişafını daha da gücləndirir.

Prezident İlham Əliyevin liderliyi, strateji baxışı və dövlətin dəstəyi ilə həyata keçirilən Böyük Qayıdış proqramı Azərbaycanın tarixində yeni mərhələ, xalqın qəhrəmanlığı və dövlətin gücünün parlaq ifadəsidir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ölkəmizin siyasi, iqtisadi, sosial və hərbi sahələrdə dayanıqlı inkişafının təmin olunmasında müstəsna rol oynamışdır. Onun rəhbərliyi altında həyata keçirilən islahatlar, Böyük Qayıdış proqramı, Vətən Müharibəsində qələbə, güclü xarici siyasət və sosial-iqtisadi strategiyalar Azərbaycanı regionda lider dövlətə çevirmişdir. Prezident İlham Əliyevin liderliyi yalnız qısa müddətli uğurlarla deyil, eyni zamanda uzunmüddətli strateji baxış, milli maraqların qorunması və xalqın rifahının yüksəldilməsi ilə seçilir. Bu, onu həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə Qalib Xalqın Qalib Lideri kimi tanıdır.