Şamaxı rayonunun şimal-qərbində, şəhər mərkəzindən təxminən 23 kilometr məsafədə yerləşən "Qız qalası", Azərbaycanın orta əsr memarlıq irsini yaşadan mühüm tarixi abidələrdən biridir. Qala, Keçmədin kəndinin üst hissəsində, dağlıq və strateji baxımdan əlverişli bir mövqedə salınıb. Yerli əhali bu qədim tikilini məhz "Qız qalası" adı ilə tanıyır. Bu adla bağlı müxtəlif rəvayətlərin və yerli toponimlərin nəsildən-nəslə ötürülməsi, abidənin xalq yaddaşında xüsusi yer tutduğunu göstərir.
Tarixi mənbələr və arxeoloji tədqiqatlar göstərir ki, "Qız qalası"nın əsas tikinti mərhələsi XII–XV əsrlərə təsadüf edir. Qala, həmin dövrdə mövcud olan geniş müdafiə sistemi – Buğurt qalası kompleksinin bir hissəsi olmuşdur. Buğurt ərazisində XVII əsrin sonlarınadək fasiləsiz yaşayış izlərinə rast gəlinməsi, bölgənin uzun müddət yalnız hərbi deyil, həm də inzibati və yaşayış funksiyalarını yerinə yetirdiyini sübut edir.
Bu gün "Qız qalası" həm tarixsevərlər, həm də təbiətin qoynunda sakitlik və orijinallıq axtaran turistlər üçün maraqlı və fərqli bir səfər məkanıdır. Qalanın yerləşdiyi yüksək təpədən baxdıqda gözlər önünə açılan mənzərə insanı valeh edir – uzaqlarda uzanan dağ silsilələri, dərin dərələr və qədim kəndlərin səssiz görünüşü sanki zamanın donmuş anlarını xatırladır. Qalaya qədər yolun əsas hissəsini nəqliyyat vasitəsi ilə getmək mümkün olsa da, son mərhələdə piyada qalxmaq tələb olunur. Bu qısa yürüş həm fiziki rahatlıq, həm də təbiətlə birbaşa təmas imkanı yaradır və səyahəti daha da yaddaqalan edir.
"Qız qalası"na səfər edən hər bir kəs burada zamanın izlərini duyur, təbiətin dərin sakitliyində isə özünəməxsus ruhani bir dinclik tapır. Bu abidə həm yerli, həm də xarici turistlər üçün Şamaxının nadir, lakin qiymətli mədəni miras nümunələrindən biri kimi təqdim oluna bilər.
