Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə III Şuşa Qlobal Media Forumu keçirilib

2025-ci il iyulun 19-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Xankəndidə keçirilən III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə “Rəqəmsal keçidlər: Süni intellekt dövründə informasiya və media dayanıqlılığının gücləndirilməsi” mövzusunda görüşü keçirib. Görüşdə Prezident media təmsilçilərinin suallarını cavablandıraraq, informasiya texnologiyalarının sürətlə inkişafı, süni intellektin medianın gələcəyində oynadığı rol və Azərbaycanın bu sahədə həyata keçirdiyi tədbirlər barədə geniş fikir mübadiləsi aparıb. Bu dialoq həm yerli medianın inkişafına, həm də beynəlxalq səviyyədə informasiya mübadiləsinin gücləndirilməsinə mühüm töhfə kimi qiymətləndirilir.

III Şuşa Qlobal Media Forumu bu dəfə Xankəndinin mərkəzində, Zəfər Meydanında yerləşən yeni Konqres Mərkəzində keçirildi. Prezident İlham Əliyev çıxışında bildirdi ki, forum artıq ənənəvi xarakter qazanaraq, geniş coğrafiyadan gələn media nümayəndələrinin qlobal məsələləri mehriban və açıq şəkildə müzakirə etdiyi vacib platformaya çevrilib. Dünyanın sürətlə dəyişən reallıqları fonunda medianın rolu bir daha ön plana çıxarılıb.

Prezident İlham Əliyev forumda 2024-cü ildə Bakıda keçiriləcək COP29 İqlim Konfransının ölkənin “ilin tədbiri” kimi tarixə düşdüyünü xüsusi vurğuladı. Bakı 77 min iştirakçı ilə iqlim gündəliyinin qlobal mərkəzinə çevrildi. Azərbaycanın enerji istehsalında kömür və neftdən daha çox su və təbii qazdan, son dövrlərdə isə günəş enerjisindən istifadə etməsi ölkəmizin “yaşıl gündəliyinin” real ifadəsi kimi təqdim olundu.

2030-cu ilə qədər 6 giqavatlıq yaşıl enerji istehsalının planlaşdırılması və Qarabağ ilə Şərqi Zəngəzurun bu prosesdə əsas bölgələrdən biri olması Azərbaycanın ekoloji strategiyasının nümunəsidir. Artıq bu regionlarda 30-dan artıq su elektrik stansiyası istifadəyə verilib ki, bu da enerjidə davamlılığın və yerli iqtisadiyyatın inkişafının təminatıdır. Bu stansiyalar regionun enerji təchizatını artırmaqla yanaşı, ətraf mühitin qorunmasına da ciddi töhfə verir.

İqlim böhranı fonunda Azərbaycan Prezidentinin vurğuladığı kimi, inkişafda olan ölkələrin dəstəklənməsi zəruridir. Ölkəmiz tərəfindən iqlim məsələləri üçün ayrılan 10 milyon dollar və COP29-da 6-cı maddə üzrə uzun illər gözlənilən razılaşmanın əldə olunması Azərbaycanın konstruktiv və aparıcı rolunu nümayiş etdirir.

“Yaşıl Keçid Proqramı” çərçivəsində Azərbaycan həm ekoloji təmiz enerji mənbələrinə keçidi sürətləndirir, həm də enerji sahəsində mövcud reallıqları diqqətlə nəzərə alır. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, “Neft və qaz olmadan inkişaf mümkün deyil.” Bu fikir ölkəmizin enerji siyasətində balanslı yanaşmanı ifadə edir – eyni zamanda yaşıl enerji mənbələrinin inkişafına dəstək verilir, həmçinin neft və qaz sektorunun strateji roluna önəm göstərilir.

Azərbaycan, bu yanaşma ilə, Qlobal Cənub və Qlobal Şimal ölkələri arasında körpü funksiyasını uğurla həyata keçirir. Belə ki, yaşıl enerjiyə keçid üçün inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi ilə inkişaf etməkdə olan dövlətlərin ehtiyacları arasında tarazlıq yaradaraq, regional və qlobal səviyyədə əməkdaşlığı genişləndirir. Bu, yalnız enerji sektorunda deyil, həm də iqtisadi və siyasi sahələrdə qarşılıqlı faydalı əlaqələrin möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Ölkəmizin təşəbbüsləri təkcə milli deyil, həm də beynəlxalq miqyasda yaşıl enerji transformasiyasına töhfə verir. COP29 və digər beynəlxalq platformalarda Azərbaycanın qlobal əməkdaşlıqda oynadığı rolu, yaşıl keçidin həm ətraf mühitin qorunmasına, həm də dayanıqlı iqtisadi artıma xidmət edən vacib strateji prioritet olduğunu sübut edir.

Bu yanaşma, enerji təhlükəsizliyi, iqtisadi inkişaf və ekoloji məsuliyyət prinsiplərinin vəhdətini təmin etməklə, Azərbaycanın həm regional lider, həm də qlobal məsələlərdə konstruktiv oyunçu kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirir.

Forumun keçirildiyi Xankəndi – sabiq separatçı “parlament” binasının yerində inşa edilən Konqres Mərkəzi simvolik əhəmiyyət daşıyır. Prezident İlham Əliyev həmin binanı “şeytan yuvası” adlandıraraq, burada Zəfər Muzeyinin yaradıldığını elan etdi. Bu addım həm tarixi ədalətin bərpası, həm də milli qürurun ifadəsidir.

Ən önəmlisi isə budur ki, bu tədbirlər, bərpa işləri və böyük qayıdış yalnız dövlət proqramları deyil, həm də milli həmrəylik və qürurun təzahürüdür. Prezidentin sözləri ilə desək: “Atamın vəsiyyətini yerinə yetirmək mənim üçün qürur mənbəyidir.”

Geosiyasi və iqtisadi baxımdan Zəngəzur dəhlizinin rolu böyükdür. Bu dəhliz yalnız Naxçıvanla əlaqəni təmin etmir, həm də regional və qlobal tranzitin əsas hissəsinə çevrilmək potensialına malikdir. Bakı limanı genişləndirilir, yeni dəmir yolları tikilir və regionda nəqliyyat infrastrukturu sürətlə inkişaf edir. Bu, regionun iqtisadi inteqrasiyasını gücləndirir və yeni əməkdaşlıq imkanları yaradır. Təəssüf ki, Ermənistan tərəfində proseslər dayanıqlıdır, Prezident İlham Əliyev açıq bəyan etdi ki, bu templə Ermənistanın tranzit ölkəyə çevrilmək ehtimalı sıfra yaxınlaşır.

Füzulidə 960 şagird yerlik məktəbin Özbəkistan tərəfindən tikilməsi Prezident İlham Əliyev tərəfindən “qardaşlıq jesti” kimi qiymətləndirildi. Bu humanitar yardım Qarabağın bərpasında beynəlxalq əməkdaşlıq nümunəsidir və regionda dostluq əlaqələrinin güclənməsinə xidmət edir.

Azərbaycanın daxili inkişaf gündəliyi artıq təkcə enerji sektoru ilə məhdudlaşmır. Rəqəmsal inkişaf, süni intellekt, qabaqcıl texnologiyalar və beynəlxalq əməkdaşlıq yeni strateji hədəflərdir. Qlobal sabitlik və regional əməkdaşlıq çərçivəsində ölkəmizin “etibarlı tərəfdaş” imici daha da möhkəmlənir.

Orta Dəhliz layihəsi çərçivəsində Azərbaycan Asiyadan Avropaya uzanan ən etibarlı marşrutun əsas halqasına çevrilir. Tranzit yalnız gəlir mənbəyi deyil, həm də regionlararası sabitlik və qarşılıqlı etimadın təməlidir. Prezident İlham Əliyev bu bağlılığın təkcə texniki deyil, həm də siyasi və sosial anlam daşıdığını vurğuladı.

2024-cü ilin noyabrında Bakıda keçiriləcək COP29 Konfransı Azərbaycan üçün yalnız ekoloji məsuliyyət platforması deyil, həm də qlobal siyasət və iqtisadi əməkdaşlıqda yeni yanaşmaların nümayiş olunduğu məkandır. Prezidentin çıxışı ölkənin daxili güc dinamikalarını, regional təşəbbüslərini və beynəlxalq mövqeyini aydın şəkildə əks etdirir.

İnkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında mövcud ciddi etimad böhranı iqlim məqsədlərinə çatmaqda real təhlükə yaradır. Azərbaycan qarşılıqlı etimad və praqmatik əməkdaşlıq zərurətini önə çəkir, təhlükəsizlik, sabitlik və regional əməkdaşlıq siyasətinin əsasını qoyur.

 Özbəkistan və Qazaxıstanla Xəzər dənizinin dibi ilə enerji kabeli layihəsi, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstanla Qara dəniz kabeli təşəbbüsü Azərbaycanın enerji dəhlizindəki strateji mövqeyini gücləndirir. Bu layihələr Azərbaycanın həm tranzit, həm də enerji istehsalı və paylanması mərkəzi olduğunu göstərir.

Avropanın təbii qaz təchizatında Azərbaycan etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyini artırır. 2021-ci ildə 8 milyard kubmetr qaz ixrac edən ölkə 2025-ci ilədək bu göstəricini 13 milyard kubmetrə yüksəltməyi planlaşdırır. Lakin əlavə ixrac üçün Avropa maliyyə institutlarının çevik və praqmatik yanaşması vacibdir. Avropa banklarının köhnə enerji növlərinə maliyyə ayırmaması layihələrin genişlənməsinə mane olur.

Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün hərbi-siyasi yolla bərpasını da vurğuladı. 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsi və 2023-cü ilin antiterror əməliyyatı ilə Azərbaycan öz suverenliyini tam təmin etdi. Bu yeni reallıqlar həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə ikili standartlara qarşı ciddi mesajdır.

“Biz qərar verdik ki, yeni reallıqlar yaradacağıq və siz onlarla barışmalı olacaqsınız,” – deyən Prezident mesaj verir ki, işğalla heç vaxt barışmaq olmaz. Bu, Azərbaycanın öz mövqeyinin və suverenliyinin müdafiəsində qətiyyətini göstərir.

1990-cı illərin əvvəlləri Azərbaycan üçün çətin və sınaqlarla dolu bir dövr idi. İqtisadiyyat demək olar ki, iflas vəziyyətinə düşmüş, sosial struktur zəifləməyə başlamış, ölkə isə xarici işğal və daxili parçalanma təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışdı. Bu ağır şəraitdə millətin gələcəyi qeyri-müəyyən görünürdü və ölkədə xaos və qeyri-sabitlik hökm sürürdü.

Lakin Ulu Öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyə qayıdışı ilə Azərbaycan üçün yeni bir mərhələ başladı. Onun qətiyyətli siyasəti, uzaqgörən strategiyası və xalqla birliyə əsaslanan idarəetmə prinsipləri sayəsində ölkədə sabitlik bərpa olundu. Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu strateji planlama, iqtisadi islahatlar və milli həmrəylik Azərbaycanı tədricən çətin vəziyyətdən çıxararaq davamlı inkişaf yoluna qoydu.

Prezident İlham Əliyevin ifadəsi ilə desək, məhz bu dirəniş və ardıcıl planlaşdırma Azərbaycanı Cənubi Qafqaz regionunun əsas söz sahiblərindən birinə çevirdi. Ölkəmiz həm siyasi, həm iqtisadi, həm də regional güc olaraq öz mövqeyini möhkəmləndirdi, beynəlxalq arenada nüfuz qazandı. Bu nailiyyətlər Azərbaycan xalqının birlik və əzmi, həmçinin ölkə rəhbərliyinin məqsədyönlü fəaliyyətinin nəticəsidir.

Beynəlxalq münasibətlərdə Azərbaycanın nüfuzunun əsasını dürüstlük, şəffaflıq və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə sadiqlik təşkil edir. Prezident İlham Əliyev vurğulayır ki, “yalan danışmamaq, xalqı aldatmamaq və verilən vədə sadiq qalmaq” dövlət idarəçiliyində ən vacib prinsipdir. Bu yanaşma ölkəmizin müstəqil və balanslı xarici siyasətinin təməlidir.

Azərbaycan həm Avropa, həm də İslam dünyası arasında körpü rolunu oynayır. D-8 kimi mühüm təşkilatlara üzvlük və beynəlxalq tədbirlərdə fəal iştirak ölkənin artan qlobal çəkisini göstərir. Prezident qeyd edir ki, bu nüfuzun qorunması üçün sabitlik, həmrəylik və prinsipiallıq daim əsas olmalıdır.

Milli maraqların qorunması Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetidir. Vəziyyətin bütün tərəflərindən baxış və anlaşma cəhdi yaranan anlaşılmazlıqların həllində önəmlidir.

ABŞ ilə münasibətlər qarşılıqlı hörmət və faydalı əməkdaşlıq əsasında inkişaf edir. Tramp administrasiyasının müharibələri sonlandırmağa çalışan siyasəti Azərbaycanın maraqlarına xidmət etdi. Hazırda bu münasibətlərin daha da möhkəmlənməsi üçün böyük potensial var.

Azərbaycan və Çin arasında əlaqələr yüksək səviyyədə inkişaf edir və bu münasibətlər qarşılıqlı etimada əsaslanan strateji əməkdaşlıq şəklində güclənməkdədir. Dövlət başçıları arasında fəal siyasi dialoq, imzalanan strateji sənədlər və müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın genişlənməsi iki ölkə arasında münasibətlərin möhkəmlənməsini təmin edir.

“Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində Azərbaycan mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevrilir. Bu təşəbbüs Asiyadan Avropaya uzanan ticarət marşrutlarını optimallaşdırır və ölkəmizi qlobal nəqliyyat dəhlizlərində önəmli əlaqələndirici halqaya çevirir. Çin şirkətləri ilə birgə həyata keçirilən layihələr nəticəsində Azərbaycanın nəqliyyat infrastrukturu müasir standartlara uyğunlaşdırılır, yükdaşıma potensialı artırılır.

Bununla yanaşı, bərpaolunan enerji sahəsində əməkdaşlıq da sürətlə genişlənir. Çin şirkətləri ilə birgə həyata keçirilən günəş və külək enerjisi layihələri Azərbaycanın enerji resurslarının diversifikasiyasına mühüm töhfə verir. Bu, ölkəmizin həm ətraf mühitin qorunmasına, həm də enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönəlmiş siyasətinin vacib hissəsidir.

Nəticədə, Azərbaycan-Çin münasibətləri yalnız iqtisadi və enerji sahəsində deyil, həm də regional və qlobal səviyyədə strateji tərəfdaşlıq kimi formalaşır. Bu əməkdaşlıq Azərbaycanın enerji siyasətinin şaxələndirilməsi və regional tranzit potensialının gücləndirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Ermənistanın lobbi təsiri ABŞ-da Azərbaycana qarşı haqsız sanksiyalar tətbiqinə səbəb olsa da, bu, Azərbaycanın suverenliyinin bərpasına mane olmadı. Ermənistanın işğal siyasəti regional sabitliyə zərbə vurub. Azərbaycan isə beynəlxalq hüquqa əsaslanan, sülhə və əməkdaşlığa yönəlmiş siyasət yürüdür.

Ermənistanın ərazi iddialarının və azərbaycanofobiyasının səbəb olduğu uzun illər davam edən münaqişə artıq Azərbaycan torpaqlarının geri qaytarılması ilə yeni mərhələyə qədəm qoyub. Etimadın bərpası üçün beynəlxalq hüquqa uyğun sənədlər, Ermənistanın konstitusiyasından Azərbaycan ərazilərinə dair iddiaların çıxarılması və sülh sazişinin imzalanması əsas şərtlərdir.

Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlarda fəal iştirak edir, sülh və əməkdaşlıq təşəbbüsləri ilə çıxış edir. Qoşulmama Hərəkatı və ECO kimi platformalarda fəal sədrliyi bunun bariz nümunəsidir.

Qərb mediasında Azərbaycana qarşı yayılan haqsız və mənfi təsvirlərin əsas səbəbi erməni lobbi qruplarının təsiridir. Bu lobbilərin təsiri ilə müəyyən dairələrdə ölkəmizə qarşı qərəzli məlumatlar və yanlış təqdimatlar genişlənir. Lakin bu təzyiqlərə və dezinformasiyalara baxmayaraq, Azərbaycan öz müstəqil siyasətini dəyişmədən davam etdirir, iqtisadi və sosial inkişafını daha da möhkəmləndirir. Dövlətimizin güclü idarəçiliyi, strateji planları və xalqın birliyi sayəsində ölkəmiz regional liderliyini artırır. Azərbaycanın ən effektiv cavabı isə real vəziyyəti beynəlxalq auditoriyaya dəqiq və şəffaf şəkildə çatdırmaqdır. Bu yolla yanlış məlumatların qarşısı alınır, beynəlxalq ictimaiyyətə Azərbaycanın haqq səsi çatdırılır və ölkəmizin nüfuzu möhkəmlənir. Media vasitəsilə birbaşa dialoq və faktlara əsaslanan kommunikasiya Azərbaycan diplomatiyasının vacib tərkib hissəsinə çevrilib.

Azərbaycanın enerji diplomatiyası, qaz ixracı, regionda tranzit imkanları, sülh prosesi və beynəlxalq əməkdaşlıq istiqamətləri ölkənin strateji mövqeyini əks etdirir. Qaz ixracı 12 ölkəyə həyata keçirilir, onlardan 10-u Avropadır. Avropa İttifaqı ilə strateji tərəfdaşlıq nəticəsində ixrac həcmi 8 milyard kubmetrdən 13 milyard kubmetrə yüksəlib və gələcəkdə 33 milyard kubmetrə çatdırılması planlaşdırılır.

Nəqliyyat və sərhəd təhlükəsizliyi məsələləri də Azərbaycan üçün önəmlidir. Zəngəzur dəhlizi vasitəsilə maneəsiz və təhlükəsiz keçidin təmin olunması, sərhəd ərazisində qanunauyğunluğun qorunması milli maraqların tərkib hissəsidir.

Azərbaycan və Rusiya arasında təyyarə qəzası ilə bağlı məsələ beynəlxalq hüquq sistemi vasitəsilə həll edilir və Azərbaycan ədalətin təmin olunması üçün uzunmüddətli mübarizəyə hazırdır.

Azərbaycan sülh sazişi mətnini Ermənistan tərəfinə təqdim edib. Dağlıq Qarabağ məsələsinin sülh sazişinə daxil edilməməsi Azərbaycanın daxili siyasət məsələsi olaraq qalır. 2024-cü ilin əvvəllərində aparılan danışıqlar nəticəsində razılaşma əldə olunub. Ermənistanın konstitusiyasında müvafiq dəyişikliklərdən sonra sülh sazişinin imzalanması və regionda sabitliyin təmin olunması gözlənilir.

“Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələrində həyata keçirilən genişmiqyaslı infrastruktur layihələri əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə, regionun iqtisadi və sosial canlanmasına yönəlib. Bu proqram sayəsində bölgədə yeni tunellərin tikilməsi, elektrik şəbəkələrinin bərpası və modernləşdirilməsi, həmçinin təhsil müəssisələrinin – universitetlərin və məktəblərin açılması sürətli inkişafın əsas göstəriciləridir. Bu layihələr təkcə fiziki infrastrukturun yenilənməsi ilə kifayətlənmir, həm də bölgədə sosial sabitlik və dayanıqlı inkişaf üçün zəmin yaradır, köçkünlərin öz doğma torpaqlarına qayıdışını asanlaşdırır və yeni əmək imkanları yaradır.

Eyni zamanda, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatı sədrliyi ilə Afrika və Latın Amerika ölkələri ilə əlaqələri daha da genişlənir. Bu çərçivədə ölkəmiz həmin regionlara humanitar və maliyyə yardımları göstərməklə beynəlxalq həmrəylik və əməkdaşlıq nümunəsi ortaya qoyur. Enerji, kənd təsərrüfatı və digər strateji sahələrdə yeni əməkdaşlıq imkanları araşdırılır, regional tərəfdaşlarla qarşılıqlı faydalı layihələr həyata keçirilir. Bu fəaliyyətlər Azərbaycanın qlobal səviyyədə nüfuzunu artırır və diplomatik mövqeyini gücləndirir.

Bundan əlavə, dövlətin medianın inkişafına və beynəlxalq arenada ölkəmizin düzgün təmsil olunmasına yönəlmiş siyasəti daxili sabitliyin təminatında mühüm rol oynayır. Medianın gücləndirilməsi, informasiya siyasətinin müasirləşdirilməsi və beynəlxalq media platformalarında fəal iştirak Azərbaycanın haqlı mövqeyinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasını təmin edir. Bu isə həm daxili ictimai həmrəylik, həm də xarici siyasətdə uğurlu nəticələr üçün vacib amildir. Ümumilikdə, “Böyük Qayıdış” proqramı, beynəlxalq əməkdaşlıq və media siyasəti Azərbaycanın regional və qlobal inkişaf strategiyasının ayrılmaz hissələridir.