Noyabrın 3-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) 80 illik yubileyinə həsr olunmuş yığıncaq keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev iştirak edib və geniş, məzmunlu çıxış edib. Prezidentin nitqi həm elmin ölkə həyatındakı rolunun yüksək qiymətləndirilməsi, həm də gələcək elmi inkişafın istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycan elminin 80 illik inkişaf salnaməsi
Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğulayıb ki, AMEA-nın 80 illik fəaliyyəti Azərbaycan elminin formalaşmasında, intellektual potensialının artmasında mühüm mərhələdir. Akademiya uzun illər ərzində respublikada elmi fikrin, tədqiqatın, texnoloji və innovativ axtarışların mərkəzinə çevrilib.
Dövlət başçısı Azərbaycan alimlərini yubiley münasibətilə təbrik edərək bildirib ki, bu illər ərzində AMEA həm elmi kadr potensialının hazırlanmasında, həm də milli kimliyimizin qorunmasında misilsiz rol oynayıb. Prezident alimlərin əməyinə yüksək qiymət verərək onları ölkənin intellektual inkişafının aparıcı qüvvəsi adlandırıb.
Elmə dövlət qayğısı – Heydər Əliyev siyasətinin davamı
Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan elminə göstərilən diqqət və qayğının təməli Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub. Məhz onun uzaqgörən siyasəti nəticəsində hələ ötən əsrin 70-ci illərindən etibarən elmin inkişafı dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevrilmişdir. O dövrdə elmi-tədqiqat institutlarının yaradılması, mövcud elmi müəssisələrin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, yüksək ixtisaslı elmi kadrların hazırlanması üçün mühüm qərarlar qəbul edilmişdir. Heydər Əliyev elmi yalnız bilik sahəsi kimi deyil, həm də dövlətin iqtisadi, siyasi və mədəni inkişafının əsas dayağı kimi dəyərləndirirdi.
Bu gün həmin uzaqgörən siyasət Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Son illərdə elmin inkişafına ayrılan dövlət vəsaiti iki dəfədən çox artırılmış, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) elmi müəssisələrində əsaslı təmir və modernləşmə işləri aparılmış, müasir avadanlıqlarla təminat xeyli yaxşılaşdırılmışdır. Bununla yanaşı, Elmlər Fondunun yaradılması və “Elm haqqında” Qanunun qəbul edilməsi elmi fəaliyyətin hüquqi və institusional əsaslarını möhkəmləndirmişdir.
Eyni zamanda, dövlət elmin beynəlxalq elmi mühitə inteqrasiyasını prioritet istiqamət kimi müəyyən etmişdir. Azərbaycan alimlərinin beynəlxalq konfranslarda, qrant layihələrində iştirakının stimullaşdırılması, xarici elmi mərkəzlərlə əməkdaşlığın genişləndirilməsi bu istiqamətdə atılan mühüm addımlardandır. Gənc tədqiqatçıların xaricdə təhsil almasına və elmi təcrübə keçməsinə şərait yaradılması, onların geri dönərək milli elmin inkişafına töhfə verməsi də dövlət siyasətinin əsas məqsədlərindəndir.
Bu gün elmin innovativ iqtisadiyyatın formalaşmasında və intellektual potensialın gücləndirilməsində rolu daha da artır. Elm və təhsilin inteqrasiyası, tətbiqi tədqiqatların stimullaşdırılması, elm tutumlu layihələrin dəstəklənməsi dövlətin bu sahəyə verdiyi diqqətin bariz göstəricisidir.
Bütün bu tədbirlər göstərir ki, Azərbaycanda elmə dövlət qayğısı ardıcıl, məqsədyönlü və strateji şəkildə həyata keçirilir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin elmin inkişafı sahəsində əsasını qoyduğu siyasət bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən müasir dövrün tələblərinə uyğun şəkildə davam etdirilərək, ölkəmizin elmi potensialının güclənməsinə və intellektual inkişafına xidmət edir.
Yeni dövrün çağırışı – Süni intellekt və rəqəmsal inkişafPrezident İlham Əliyev çıxışında diqqəti müasir dünyanın əsas inkişaf tendensiyalarına yönəldərək bildirib ki, bu gün ölkələrin gücü artıq təbii sərvətlərində deyil, intellektual potensialında, elmi və texnoloji yenilikləri tətbiq etmək bacarığında ölçülür.
“Süni intellekt artıq ölkələrin gələcək inkişafının ayrılmaz hissəsidir. Biz bu sahədə geri qalmamalıyıq. Azərbaycan alimləri bu istiqamətdə fəal iştirak etməlidirlər,” – deyə dövlət başçısı vurğulayıb.
Prezident, eyni zamanda, kibertəhlükəsizlik məsələlərinin strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirib. Bu sahə artıq milli təhlükəsizliyin ayrılmaz hissəsinə çevrilib və Azərbaycan bu istiqamətdə beynəlxalq tərəfdaşlarla birgə mühüm layihələr həyata keçirir.
Elm və istehsalatın sintezi – tətbiqi elmin gücləndirilməsi
Dövlət başçısı bildirib ki, elmi nailiyyətlər yalnız praktik nəticələr verdiyi halda ölkə inkişafına real töhfə ola bilər. Bu məqsədlə dövlət qurumlarına alimlərlə sıx əməkdaşlıq qurmaq, elmi tədqiqatların nəticələrini iqtisadiyyatın və sənayenin inkişafına yönəltmək tapşırılıb.
Prezidentin sözlərinə görə, Azərbaycan elmi müasir iqtisadiyyatın, sənayenin, kənd təsərrüfatının və enerji sektorunun ehtiyaclarına uyğun fəaliyyət göstərməlidir. Elm və istehsal arasında körpü rolunu gücləndirmək, innovativ texnologiyaları praktik sahələrdə tətbiq etmək əsas məqsədlərdən biridir.
Prezident İlham Əliyev bərpaolunan enerji sahəsində görülən işlərə də toxunaraq bildirib ki, Azərbaycan regionda bu istiqamətdə lider mövqedədir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda onlarla su, külək və günəş elektrik stansiyalarının tikintisi aparılır.
2030-cu ilə qədər bu sahədə 6 min meqavat gücündə enerji istehsalı nəzərdə tutulur. Prezident alimləri bu layihələrin elmi əsaslandırılmasında, texnoloji həllərin işlənib hazırlanmasında fəal iştirak etməyə çağırıb. Bu, həm də Azərbaycanın “yaşıl enerji” konsepsiyasının reallaşdırılmasına mühüm töhfə verəcək.
Azərbaycan tarixi və Qarabağ-Şərqi Zəngəzur məsələsi: həqiqətlər və vəzifələr
Azərbaycan tarixi, dövlətçilik ənənələri və xalqımızın mədəni irsi çoxəsrlikdir. Təəssüf ki, uzun illər ərzində bu zəngin tarix, xüsusilə Ermənistan və erməni diasporu tərəfindən təhrif edilib. Bu yanlış təqdimatlar yalnız keçmişdə yox, bu gün də davam edir. Ona görə də Azərbaycan tarixi ilə bağlı həqiqətləri elmi əsaslarla tədqiq etmək və təbliğ etmək vacibdir.
Azərbaycan xalqı böyük coğrafiyada yaşayıb və müxtəlif dövrlərdə öz dövlətçilik ənənələrini qoruyub. Xalqımız heç vaxt separatizm xəstəliyinə düçar olmayıb, əksinə, yaşadığı ölkələrin inkişafına töhfə verib. Azərbaycanlılar yaşadıqları ölkələrdə ləyaqətli vətəndaşlar kimi fəaliyyət göstərir və heç bir dövlət üçün problem yaratmayıblar.
Tarixi sənədlər və xəritələr göstərir ki, indiki Ermənistan ərazisində yaşayan əhali arasında Azərbaycan mənşəli toponimlər üstünlük təşkil edib. Məsələn, XX əsrin əvvəllərində çar Rusiyası tərəfindən dərc edilmiş xəritələrdə Sevan gölü yoxdur, əksinə Göyçə gölü qeyd edilib. Bu faktlar göstərir ki, Azərbaycan xalqının tarixi torpaqları özünün əzəli həqiqətlərinə əsaslanır.
Azərbaycanlıların indiki Ermənistana qayıdışı zorakılıqla deyil, normal həyat yolu ilə—avtomobillərlə, yaşayış və mədəniyyət yolu ilə baş verməlidir. Dövlət bu prosesi dəstəkləməli, ictimai təşkilatlar və alimlər isə tarixi həqiqətləri gənclərə və dünya ictimaiyyətinə çatdırmalıdır.
Azərbaycan tarixi ilə bağlı elmi əsərlər, sərgilər, xəritələr və kiçikhəcmli bukletlər hazırlanmalıdır. Bu həm gənclərimizin öz tarixini öyrənməsi, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin həqiqətləri anlaması üçün vacibdir. Xüsusilə müstəqil Azərbaycan dövlətinin son 30 ildəki fəaliyyəti, xalqımızın çoxəsrlik dövlətçilik tarixində əldə etdiyi güc və nüfuz geniş şəkildə təbliğ edilməlidir.
Azərbaycan tarixi yalnız bir xalqa aid deyil, həm də bütün dünya ictimaiyyəti üçün önəmlidir. Bizim vəzifəmiz tarixi həqiqətləri qorumaq, təbliğ etmək və gələcək nəsillərə ötürməkdir. Bu yolla həm öz xalqımızın, həm də qonşu ölkələrin və beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini doğru faktlara yönəldə bilərik.
Milli dəyərlərin qorunması – dil və tarix elminin missiyasıPrezident İlham Əliyev çıxışında Azərbaycanın milli kimliyinin əsas dayaqlarından biri olan dil və tarix məsələsinə də xüsusi diqqət ayırıb. Dövlət başçısı qeyd edib ki, Azərbaycan tarixinin saxtalaşdırılmasına qarşı elmi əsaslarla cavab verilməli, bu istiqamətdə tədqiqatlar, xəritələr, elmi əsərlər və beynəlxalq təqdimatlar hazırlanmalıdır.
Dil məsələsinə gəlincə, Prezident bildirib:
“Əgər Azərbaycan dilində əzəli bir kəlmə varsa, başqa dildən kəlməni gətirib əvəzləmək ya səhvdir, ya da təxribat. Biz dilimizi qorumasaq, bizim milli kimliyimiz də sarsıla bilər. Əminəm ki, mənim sözlərim hər kəsə çatacaq və özüm də daim bu məsələ ilə bağlı məşğul olacağam, izləyəcəyəm, lazımi tədbirlər görəcəyəm. Azərbaycan alimlərindən də bax, bu məsələyə də öz münasibətini və dəstəyini göstərmək çağırışını edirəm.”
Bu fikirlər bir daha təsdiq edir ki, dil təkcə ünsiyyət vasitəsi deyil, xalqın milli ruhunun, düşüncə tərzinin və tarixi yaddaşının daşıyıcısıdır. Dilin saflığının qorunması həm milli təhlükəsizlik, həm də mədəni suverenlik məsələsidir.
Prezidentin çağırışı elm və mədəniyyət xadimləri qarşısında yeni vəzifələr qoyur. Azərbaycan dilinin leksik və qrammatik qaydalarının qorunması, ədəbi dilin saflığının təmin edilməsi, xarici təsirlərə qarşı elmi və mədəni səviyyədə müqavimət göstərilməsi hər bir ziyalının borcudur.
Eyni zamanda, müasir texnologiyalar dövründə dilin qorunması yalnız dilçilərin deyil, bütün cəmiyyətin məsuliyyətidir. İnformasiya məkanında, sosial şəbəkələrdə, media və təhsil sahəsində Azərbaycan dilinin düzgün işlədilməsi milli-mənəvi dəyərlərin təbliğinə xidmət etməlidir.
Prezidentin vurğuladığı kimi, elmin və mədəniyyətin inkişafı yalnız texnoloji tərəqqi ilə ölçülməməlidir. Mənəvi dəyərlər, tarixə və dilə sədaqət, milli kimliyin qorunması hər bir elm adamının və vətəndaşın borcudur.
Bu baxımdan dil, ədəbiyyat, tarix və mədəni irsin qorunması milli birliyin, dövlət müstəqilliyinin və xalqın gələcək nəsillərə ötürüləcək mənəvi gücünün əsas sütunlarıdır.
Azərbaycan dilinin zənginliyi və ifadə imkanları xalqımızın minillik mədəni irsinin göstəricisidir və bu sərvətin qorunması hər bir vətəndaş üçün müqəddəs vəzifədir.Zəfər, suverenlik və gələcəyə inam
Prezident İlham Əliyev çıxışının sonunda qeyd edib ki, bu gün Azərbaycan tam suverenliyini təmin etmiş, güclü iqtisadi və hərbi potensiala malik dövlətdir. Qarşıdan gələn Zəfər Günü və Bayraq Günü münasibətilə xalqı təbrik edən dövlət başçısı bildirib ki, əldə edilən bütün uğurların əsas dayağı xalqın birliyi, elmin və biliyin gücüdür.
AMEA-nın 80 illik yubileyi sadəcə bir tarixi hadisə deyil, həm də Azərbaycan elminin yeni yüksəliş mərhələsinin başlanğıcıdır. Prezidentin səsləndirdiyi fikirlər, verdiyi mesajlar gələcək onilliklər üçün elmi inkişaf strategiyasının əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirir.
Azərbaycanın gələcəyi bilikdə, elmdə və milli birliyimizdədir
Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyində səsləndirdiyi fikirlər bir daha göstərdi ki, elm və təhsil ölkənin gələcəyini müəyyən edən əsas strateji istiqamətlərdəndir. Elm yalnız laboratoriya və auditoriyalarda deyil, ölkənin hərtərəfli inkişafında, iqtisadi gücünün, hərbi qüdrətinin, sosial rifahının təminində aparıcı amildir.
Azərbaycanın bugünkü uğurlarının təməlində elmi düşüncə, innovasiya və bilik mədəniyyəti dayanır. Dövlətin məqsədi yalnız elmi qurumları dəstəkləmək deyil, elmə dayalı cəmiyyət formalaşdırmaq, hər bir gənci yaradıcılığa, düşünməyə və yeniliklərə yönəltməkdir.
Prezidentin vurğuladığı kimi, Azərbaycanın gələcəyi bilikdə, elmdə və milli birliyimizdədir. Bu fikrin mahiyyətində həm milli ideya, həm də inkişaf fəlsəfəsi dayanır. Elm — müstəqilliyimizin, milli kimliyimizin və suverenliyimizin ən güclü dayaqlarından biridir.
Bu baxımdan AMEA-nın 80 illik yubileyi sadəcə keçilmiş yolun xatırlanması deyil, həm də yeni elmi yüksəliş mərhələsinin başlanğıcı kimi dəyərləndirilməlidir. Elm və istehsalatın əlaqələndirilməsi, süni intellekt və rəqəmsal texnologiyaların inkişafı, milli dilin və tariximizin qorunması istiqamətində Prezidentin verdiyi tapşırıqlar və mesajlar gələcək illərdə elmin inkişaf xəritəsini müəyyən edir.
Azərbaycan elmi artıq təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq elmi mühitdə də öz sözünü deməyə qadir bir səviyyəyə çatıb. Qarşıdakı illərdə bu mövqenin daha da möhkəmlənməsi, alimlərimizin beynəlxalq arenada daha fəal iştirak etməsi dövlətin əsas hədəflərindəndir.
Elm və biliklərə əsaslanan inkişaf modeli Azərbaycanı regionun innovasiya mərkəzinə çevirməklə yanaşı, xalqın mənəvi dirçəlişinə, milli kimliyimizin möhkəmlənməsinə də xidmət edir.
Bu mənada, AMEA-nın yubileyi həm elmin, həm də milli düşüncənin təntənəsidir. Bu təntənə Azərbaycanın gələcək uğurlarının elmi və mənəvi zəminini daha da möhkəmləndirəcək.
