Prezident İlham Əliyev “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi” mövzusunda 13 mart 2025-ci ildə keçirilən XII Qlobal Bakı Forumunda çıxış edib

Bu ilki Forumun mövzusu son zamanlar xüsusilə aktual olan məsələləri əks etdirir: “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi”. Qeyd edək ki, bu tədbirin təşkilatçısı olan  Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi Azərbaycan Respublikasınn Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən, dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 870 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində 2012-ci il sentyabrın 30-da böyük  müəfəkkirin Vətəni Gəncədə keçirilmiş xüsusi toplantıda təsis edilib. Hazırda Mərkəz qlobal problemlərin həll yollarını araşdıran və bu barədə dünya ictimaiyyətini maraqlandıran mühüm beynəlxalq təsisata çevrilib. Məhz bunun nəticəsidir ki, Mərkəzin təşkil etdiyi tədbirlərə maraq ildən-ilə artmaqdadır. “Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırışların fürsətə çevrilməsi” mövzusuna həsr olunan budəfəki Forumda dünyanın müxtəlif regionlarından 400-ə yaxın nüfuzlu siyasi xadim, o cümlədən azı 50 fəaliyyətdə olan və sabiq prezident, Baş nazir, həmçinin BMT strukturlarının rəhbərləri, Nobel mükafatı laureatları, alimlər və ekspertlər iştirak edirlər.

Prezident İlham Əliyev  açılış mərasimində  çıxış edərək, Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin bütün üzvlərinə, onun İdarə Heyətinə, həmsədrləri - xanım Vayra Vike Freyberqaya, cənab İsmayıl Serageldinə Mərkəzin həqiqətən böyük transformasiyasına verdikləri töhfəyə və dünya miqyaslı fəaliyyətinə görə minnətdarlığını bildirib və Beynəlxalq Mərkəzin üzvlərinin Azərbaycanda ötən ilin noyabrında keçirilmiş COP29 tədbirində fəal iştirakını görməkdən çox məmnun olduğunu qeyd edib.

Dövlətimizin başçısı bildirib ki, Qlobal Bakı Forumu qlobal gündəlikdəki mühüm məsələlərin həllində aparıcı beynəlxalq platformalardan birinə çevrilib. Orada qlobal gündəlikdə dayanan məsələlər müzakirə olunur.

Ötən müddətdə Azərbaycan zəngin karbohidrogen ehtiyatları ilə Avropanın enerji xəritəsinn zənginləşdirilməsinə mühüm töhfə verdi. Azərbaycan lideri forumdakı çıxışı zamanı hazırda Azərbaycandan təbii qaz alan 12 ölkənin 10-nun Avropa ölkəsi olduğunu xatırladaraq bildirib. Təsadüfi deyil ki, Avropa Komissiyası Azərbaycanı etibarlı tərəfdaş və Pan-Avropa enerji təchizatçısı kimi tanıyır. Bir sözlə, bu gün Azərbaycandan nəql olunan neft və qaz bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyində və əslində, onun möhkəmləndirilməsində həqiqətən böyük dəyişiklik yaradır. Buna yaşıl enerji mənbələrimizi, o cümlədən Azərbaycandan Avropaya gedən, qismən Qara dənizin dibi ilə çəkilən yeni enerji kabelini əlavə etsək, bu, məsuliyyətimizin digər təzahürü və bir çox ölkələrlə sıx tərəfdaşlıq münasibətlərimizin nümayişidir. Təkcə enerji sərvətlərinin olması kifayət deyil. Siz gərək qonşularınızla, onların qonşuları ilə yaxşı münasibətdə olasınız ki, enerji, təhlükəsizlik və bağlantı layihələrini icra edə biləsiniz. 

Cənubi Qafqazın faydalı qazıntılarla zəngin ölkəsi olan Azərbaycan artıq “yaşıl keçid”in də ön sıralarında gedir. Ölkəmiz bu mövqeyə məhz zəngin bərpaolunan enerji mənbələri sayəsində yüksələ bilib. Ölkəmizin alternativ və bərpaolunan enerji potensialı ilə zəngin olması öz təsdiqini tapıb.

Dövlətimizin başçısı çıxışında qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan faydalı qazıntılarla zəngin olmasına baxmayaraq, bərpaolunan enerjiyə də xüsusi diqqət yetirir: “Biz həqiqətən çox fərəhlənirik ki, təxminən 200 ölkənin yekdil qərarı ilə seçildik. Bu, bizə olan hörmətin, etimadın təzahürü, eləcə də yaşıl keçid üzrə fəaliyyətimizə verilən qiymət idi. Baxmayaraq ki, biz faydalı qazıntılarla zənginik, gündəliyimizdə bərpaolunan enerjiyə diqqət yetirilir. Bu gün artıq qərara alınıb ki, gələn illərdə Azərbaycanın bərpaolunan enerji imkanları faydalı qazıntıdan olan enerji istehsalına demək olar ki, bərabər olacaq. Bu gün Azərbaycanda yaradılmış enerji istehsalı imkanları 8 giqavatdır. 2030-cu ilə qədər bizim bərpaolunan enerjidən, əsasən günəş və küləkdən, o cümlədən Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərdəki hidroresurslardan əlavə 6.5 giqavatlıq enerji güclərimiz olacaq. Beləliklə, biz bu günə olan potensialımızı demək olar ki, iki dəfə artıracağıq”.

Prezident İlham Əliyev  Avropadakı anti-Azərbaycan blokun keçən ilin noyabrında Bakıda keçirilən COP29-u boykot kampaniyasını da forum iştirakçılarına xatırlatdı. BMT-nin İqlim Sammiti “Bakı sıçrayışı” kimi dəyərləndirən dövlətimizin başçısı bunun bir irs olduğunu vurğuladı. “Əfsuslar olsun ki, bu qlobal beynəlxalq tədbir bəzi Qərb medialarında kampaniya ilə müşayiət olundu”- deyən Prezident İlham Əliyev bunun bir sıra mərkəzlərdən idarə olunduğunu vurğuladı.

Dövlətimizin başçısı çıxışında fikrinin təsdiqi olaraq bəzi məqamları diqqətə çatdıraraq Azərbaycanın neft hasilatının, məsələn, Kanadanın hasilatından 10 dəfə az olduğunu, ölkəmizin qlobal qaz emissiyalarında payının  0,1 faiz təşkil etdiyini vurğulayıb. Eyni zamanda, bir ölkə kimi bizim qlobal, beynəlxalq tədbirin keçirilməsinə layiq olmadığımızı iddia edənlərin bir neçə mərkəzdən, əslində ikisindən qaynaqlandığını bildirib. Azərbaycana qarayaxma kampaniyasının başında ABŞ Dövlət Deportamentinin durduğunu,   “Vaşinqton Post”, “Nyu-York Tayms”, “Politico”, “Newsveek” və “Assoşieyted Press”, İkinci mənbə isə Fransa prezidentinin ofisi,  “Le Monde”, “Fiqaro” qəzetlərin isə siyasi şantajla məşğul olduqlarıını vurğuladı.

Prezident İlham Əliyev nitqində bu təəssüf doğuran vəziyyətin müxtəlif səbəblərinin ola biləcəyini vurğulayıb. Azərbaycan lideri qeyd edib ki, onlardan biri ondan ibarətdir ki, onlar bizə öz iradəsini yeridə bilmədilər. Onlar suverenliyimizin, ərazi bütövlüyümüzün tam bərpasına yönəlmiş siyasətimizi dəyişə bilmədilər. Onlar o faktla razılaşa bilmirdilər ki, burada, Qafqazda öz milli maraqlarını güdən ölkə, yəni böyük bosslar qarşısında hər zaman “bəli, cənab” deməyən ölkə var.  Əfsuslar olsun ki, Fransa hökuməti, hətta COP29-u boykot etmək üçün bir çox ölkələri təhrik edərək, daha uzağa getdi. COP29-da iştirak etmiş dünya liderlərindən etibarlı informasiyamız var və onlar bizə bu haqda məlumat veridilər. Hətta gəlməyən rəhbərlər mesaj göndərdilər ki, şəxsən Fransa prezidenti COP29-a qarşı kampaniya aparırdı.

Forumun açılışındakı çıxışında Prezident İlham Əliyev Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinə toxunaraq,xalqımızın işğal illərini heç vaxt yaddan çıxarmayacağını vurğuladı: “Ermənistanın işğalı və təcavüzü nəticəsində Azərbaycan xalqının çəkdiyi əzab-əziyyətləri yaddan çıxara bilmərik və çıxarmayacağıq. Azad olunmuş ərazilərə səfər edənlər barbarlıq səviyyəsini görə bilər. Bütün şəhərlərimiz xarabalığa çevrilib. İndi isə biz onları yenidən tikirik. Hər bir şey yerlə-yeksan olunubdur və bu, kəndlərimizə, şəhərlərimizə qarşı bilərəkdən urbisid idi, dinimizə və tarixi irsimizə qarşı bilərəkdən zərbə idi. 65 məscid dağıdılıb və nəinki azərbaycanlıların, o cümlədən bütün dünya müsəlmanlarının hisslərini təhqir etmək üçün orada donuz və mal saxlayıblar. Biz bunu yaddan çıxarmayacağıq”.

Dövlətimizin başçısının iştirakçısı olduğu elə bir beynəlxalq tədbir, görüş və ya rəsmi qəbul olmayıb ki,  keçmişdə  qoyduğumuz Qarabağ ağrımızı xatırtlatmasın, baiskarlara o tarixdən ibrət dərsi götürmələrini tövsiyə etməsin. Belə ki, Azərbaycan lideri çıxışında Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri və regional inkişafla bağlı bir sıra mühüm məqamlarada toxundu. Xocalı soyqırımını xatırladaraq, 613 nəfərin, o cümlədən 60-dan çox uşağın və 100-dən artıq qadının ermənilər tərəfindən qətlə yetirildiyini vurğuladı. Buna baxmayaraq, gələcəyə baxaraq Cənubi Qafqazda sülhə nail olmağın vacibliyini qeyd etdi. Bu baxımdan, Azərbaycanın sülh prosesinin təşəbbüskarı olduğunu və Ermənistanla müzakirə olunan sülh sazişi layihəsinin müəllifi olduğunu bildirdi. Dövlətimizin başçısı sənədin bəndlərinin əksəriyyətinin artıq razılaşdığını da diqqətə çatdırdı. Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın mübarizəsinin ədalət, beynəlxalq hüquq və ləyaqət uğrunda olduğunu qeyd edərək, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 27 il kağız üzərində qalan qətnamələrinin silahlı qüvvələrimiz tərəfindən icra edildiyiini vurğuladı. Əgər Azərbaycan öz torpaqlarını güc yolu ilə azad etməsəydi, həmin qətnamələrin daha 27 il də kazığ üzərində qala biləcəyini bildirdi. Dövlət başçımız sülhə nail olmaq və ədaləti bərpa etmək üçün gücdən istifadə etməyin zəruriliyini qeyd etdi və bu konteksdə Azərbaycan 2005-ci ildən etibarən güclü ordu quraraq, ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa edərək, separatçılığa son qoydu.

Prezident İlham Əliyev çıxışında bölgəmiz və dünyamız üçün aktuallıq kəsb edən bir çox vacib məsələlərə toxundu. Dövlətimizin başçısı onilliklərlə erməni diasporunu dəstəkləyən korrupsiyaya uğramış siyasətçilərdən də danışdı: “Dəfələrlə biz bu məsələni erməni nümayəndələrinin və onların Brüsseldəki yeni ağalarının qarşısında qaldırmışıq. Çünki onlar indi böyük qardaşını dəyişiblər. Bu gün bu, Brüsseldir. Prezident Trampın qələbəsinə qədər bu, Dövlət Departamenti, USAID idi. Məhz indi ciddi problemlərlə üzləşən Menendes kimi rüşvətxor Amerika siyasətçiləri idi. Menendes siyahıda hələ sonuncu deyil. Necə deyərlər, bir qaranquşla bahar olmur. Xeyli digərləri var ki, erməni pulunu ciblərinə qoyurlar. Mən onların adını çəkə bilərəm, adları məlumdur: cənab Adam Şif, cənab Frenk Pallone, xanım Nensi Pelosi və bir çox digərləri var. Onlar onilliklər ərzində Azərbaycana hücum çəkmək və onu gözdən salmaq üçün Birləşmiş Ştatlarda erməni diaspor təşkilatlarından pullar alıblar. Beləliklə, biz Prezident Trampa bataqlığın qurudulmasında uğurlar arzu edirik. Bu, asan deyil. Lakin edilməlidir. Həmçinin, biz USAID-in Azərbaycanda qeyri-qanuni fəaliyyəti ilə bağlı Amerikanın orqanları ilə məlumat mübadiləsinə hazırıq. Onlar insanlara necə rüşvət verirdilər?! Onlar qeyri-qanuni maliyyə kanallarından necə istifadə edirdilər?! Onlar Azərbaycanın qanunlarını və normalarını necə pozurdular?! İndi məsuliyyətli olmaq vaxtı yetişib. Biz əlimizdə olan bütün informasiyanı təqdim etməyə hazırıq”.

Həqiqətləri forum iştirakçılarının nəzərinə çatdıran Prezident İlham Əliyev diqqəti həmin dairələrin Ermənistanı silahlandırması kimi zərərli fəaliyyətlərinə yönəltdi. “Ermənistanı təchiz etdiyi məhvedici silahlar bizə qarşı yönəlir. Bu gün başqa yerdə lazım ola biləcək “Sezar” haubitsaları Ermənistana göndərilir. Əslində, Avropa İttifaqının kəşfiyyat missiyası olan dırnaqarası Avropa monitorinq missiyası gecə-gündüz casus kimi sərhədlərimizdə dayanır və baxırlar ki, bəlkə haradan, bir yerdən girə bilsinlər. Bizim də həmin dırnaqarası monitorinq missiyası barədə kifayət qədər kəşfiyyat məlumatımız var. Avropanın Sülh Fondu milyonlarla dolları Ermənistanı silahlandırmaq üçün ona verir. Bəli, onlar deyir ki, bu pul qeyri-məhvedici hərbi qurğular üçündür”.  Bu məqamda Avropanın Ermənistandakı monitorinq missiyasının, əslində kəşfiyyat missiyası olduğunu aşıq şəkildə bildirən İlham Əliyev onların gecə-gündüz casus kimi bizim sərhədlərimizdə dayandıqlarını, amma bizim əlimizdə “monitorinq missiyası” haqqında kifayət qədər kəşfiyyat məlumatının toplandığını da ermənipərəst “kollektiv Qərb”in nəzərinə çatdırdı.

Prezident İlham Əliyevin  çıxışının ən yaddaqalan hissəsi ABŞ-Azərbaycan münasibətləri barədə oldu. “Dövlət katibi   Antoni Blinkenin Azərbaycana aid siyasəti, əslində, 30 il qurduğumuz ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini heçə endirdi” – deyən dövlətimiz başçısı həmin menasibətlərin onilliklərlə qurulmasını xatırlatdı: “Biz hər zaman ABŞ-ın çox etibarlı, yaxın tərəfdaşı olmuşuq. Biz onlara lazım olanda onlarla idik. Biz onlara İraqda lazım olanda, qoşunla onlarla idik. Biz onlara Əfqanıstanda lazım olanda, 2001-ci ildə Əfqanıstanda əməliyyatlara qoşulan ilk qeyri-NATO ölkələrindən idik və oradan sonuncu çıxdıq”.  Dövlətimizin başçısı çıxışında onu da vurğuladı ki, Azərbaycan Əfqanıstandan çıxandan sonra Ağ ev bizə sanksiya tətbiq etdi, bu isə bizdə böyük məyusluq yaratdı. 

Azərbaycan ABŞ Dövlət Departamentinin bütün səylərinə baxmayaraq, iki ölkə arasındakı münasibətləri uçurumdan tam xilas edib. Ümid edirik ki, yeni administrasiya ilə Cənubi Qafqaz, sülh, təhlükəsizlik, antiterror əməliyyatları, regionumuzun müasir inkişafı üçün hər zaman vacib olmuş güclü tərəfdaşlığımız yenidən qurulacaq.